کد مطلب:42079 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:19

گنجینه پرسمان » تاريخ و سيره

جبلة بن عمرو انصاري كه بود و چگونه به اعمال و رفتار عثمان اعتراض ميكرد؟

«جبله» يكي از ياران بزرگ و با فضيلت پيامبر اسلام (ص) بود و از فقهاي صحابه بشمار ميرفت
او در جنگ صفين در صف ياران اميرمؤمنان (ع) قرار داشت و بعدها در مصر اقامت گزيد (الاستيعاب /1/241)
«طبري» مينويسد: جبلة بن عمرو نخستين كسي است كه با سخنان تند و خشن، به عثمان اعتراض نمود، بدين ترتيب كه روزي جبله درميان گروهي از افراد قبيلة «بنيسعد» نشسته بود و زنجيري دردست داشت، عثمان كه از آنجا عبور ميكرد به آنان سلام كرد، مردم جواب سلام او را گفتند.در اين هنگام جبله رو به مردم كرد و گفت: چرا جواب سلام كسي را ميدهيد كه اين همه اعمال خلاف مرتكب ميشود؟ سپس رو كرد به عثمان و گفت: بايد اين نور چشميها را طرد كني و گرنه اين زنجير را به گردنت خواهم انداخت!
عثمان گفت كدام نور چشميها؟ ـ من براي انجام دادن كارها، افراد شايسته را انتخاب ميكنم.
جبله پاسخ داد: آيا «مروان»، «معاويه»، «عبدالله بن عامر»، و «عبدالله بن سعد ابيسرح» را به دليل شايستگي آنان انتخاب كردهاي؟! اينان كساني هستند كه قرآن و پيامبر خون بعضي از آنان را هدر اعلام نموده است و هيچ ارزشي در اسلام ندارند.
عثمان كه در برابر سخنان نافذ و اعتراض منطقي جبله پاسخي نداشت، آنجا را ترك كرد. از آن روز اعتراضها شروع شد و مردم نسبت به عثمان جري گشتند ( تاريخ طبري /5/114)
«بلاذري» مينويسد:
روزي عثمان بالاي منبر بود، جبله وارد شد و او را از منبر به پائين آورد. جبله نخستين كسي بود كه با سخنان تند و خشن به عثمان اعتراض كرد و بيپروا با او رفتار نمود.
جبله به تسلط «حارث بن حكم» به بازارمدينه به دستور وي، اعتراض كرد. عثمان «حارث» را داروغة بازار قرار داده بود و او به دستور و موافقت عثمان، اجناس رسيده از اطراف را ميخريد و به قيمت دلخواه خود ميفروخت و مجالي براي بازاريان باقي نميگذاشت. «حارث» علاوه بر اين كراية دكانداران و دست فروشها را براي خود جمعآوري ميكرد و با مردم بد رفتاري مينمود و هر چه مسلمانان در مورد كوتاه كردن دست حارث از بازار، با عثمان گفتگو كرده بودند، او ترتيب اثر نداده بود. (و همين امر موجب اعتراض شديد جبله بود) (الغدير /9/131)
تنها در اين مورد نبود كه جبله شديداً به عثمان اعتراض كرد، بلكه از آنجا كه وي ـ مثل هر مسلمان راستين ـ سخت با اعمال نارواي عثمان مخالف بود و نميتوانست زير پانهادن اصول حكومت و عدالت اجتماعي اسلام را تحمل نمايد، يكبار ديگر نيز از روش عثمان انتقاد كرد. و آن هنگامي بود كه وارد مسجد شد و ديد عثمان بالاي منبر نشسته است، مستقيماً به طرف عثمان رفت و او را از منبر به پائين كشيد!
«زيد بن ثابت» و پسر عموي جبله جلو رفتند و از وي خواستند عثمان را رها كند، او گفت: به خدا سوگند دست از او برنميدارم، تا اينكه روز رستاخيز با ندامت به خدا نگويم: «پروردگارا! ما از مهتران و بزرگان خود پيروي كرديم و آنان ما را گمراه ساختند» (احزاب /67)
باري جبله نه تنها در زمان حيات عثمان با او مبارزه ميكرد، بلكه از آنجا كه او را يك عنصر خطاكار ميدانست، پس از مرگ وي نيز هنگامي كه خواستند جنازة او را در قبرستان بقيع دفن كنند، از اين كار جلوگيري كرد، از اين رو جنازة عثمان را به حش كوكب بردند (تاريخ طبري /3/177) و در آنجا به خاك سپردند. (الاصابه /1/225)
فرازهاي كوتاهي كه از زندگاني جبله آورديم، گوشهاي از عظمت او را نشان ميدهد ولي متأسفانه تا آنجا كه در منافع تاريخي جستجو كرديم، بيش از اين نيافتيم ولي شك نداريم كه خدمات او منحصر به اينها نبوده بلكه شعاع فعاليتهاي اسلامي او وسيعتر از اينها بوده است.

---

: آية الله جعفر سبحاني
شخصيتهاي اسلامي شيعه ج 1 ـ 2